In onze ‘ Helpdesk Recht ‘ vinden we regelmatig vragen van slachtoffers of beklaagden (daders) rond de herziening van een expertiserapport.
Voorbeeld: een slachtoffer pleit voor de Rechtbank dat het rapport van de door de Rechtbank aangestelde gerechtsexpert, niet moet worden gevolgd. Er wordt bijvoorbeeld 2 % invaliditeit toegekend voor nekklachten zonder objectief bewijs. De Rechtbank kan beslissen tot aanstelling van een college van deskundigen om de zaak te herzien. De experten zullen de whiplash opnieuw onderzoeken en besluiten tot invaliditeit of blijvende arbeidsongeschiktheid.
Voor juristen die deze materie behandelen, alsmede dokters die slachtoffers bijstaan, geven we hierbij enkele principes weer.
Als er geen eensgezindheid van de advocaten bestaat, om een andere gerechtsdeskundige of een college van experten aan te duiden, zal de Rechtbank rekening houden met de volgende principes.
De wet voorziet 3 mogelijkheden:
A. wraking, art. 966 Ger.W.;
B. vervanging, art.977 Ger.W.;
C. een aanvullend onderzoek, art. 987 Ger.W.
A. Wraking
Overeenkomstig art.966 Ger.W., kunnen deskundigen worden gewroken zoals voorzien in de regels vervat in artikelen 828-837 Ger.W.
De wettelijke gronden tot wraking dienen, met betrekking tot gerechtsdeskundigen, te worden uitgebreid tot onbekwaamheid en partijdigheid ( Beslagrechter Antwerpen, 7 dec.1988, R.W.,1988-1989, 1067 + noot Stefaan Raes, Wraking en vervanging van een gerechtelijke deskundige ).
Om een deskundige te wraken bestaat een geëigende procedure, voorgeschreven door art. 835 Ger.W. en volgende.
B. Vervanging
Eénmaal het deskundigenverslag is beëindigd, bestaat er geen aanleiding meer tot vervanging van de deskundige.
Wel zal desnoods een nieuw deskundigenonderzoek kunnen worden bevolen (Patricia VANLERSBERGHE, De beslissing tot aanstelling van een deskundige, in Deskundigenonderzoek in Privaatrechterlijke Geschillen, referatenbundel, Studiedag 16.10.1999 – VUB, Intersentia, p.35, nr.50 + daar geciteerde rechtspraak).
C. De wet schrijft voor dat een nieuw deskundigenonderzoek kan bevolen worden:
“indien de rechter in het verslag niet voldoende opheldering vindt, kan hij een aanvullend onderzoek door dezelfde deskundigen ofwel een nieuw onderzoek door andere deskundigen bevelen”.(art.987 Ger.W.)
“Wanneer een partij een college wil zien aanstellen, met een volledige nieuwe opdracht, dan komt deze vraag in werkelijkheid op hetzelfde neer als de vraag om vervanging van de gerechtsdeskundige tijdens de expertiseprocedure” (André CLOQUET, Deskundigenonderzoek, APR.1988, p.145 nr. 428).
Omdat in wezen om een zelfde maatregel gevraagd wordt als bij vervanging, dienen in casu de wettelijke voorwaarden voor vervanging naar analogie te worden toegepast.
De vervanging van een deskundige – buiten de wraking – dient te gebeuren op grond van art.977 Ger.W., “telkens wanneer er reden is om deskundigen te vervangen”.
“Men heeft geen tekst gesteld die de gevallen vermeldt waarin de deskundige kan vervangen worden. De bepaling van art. 977 Ger.W. volstaat. De redenen tot vervanging van de deskundige zijn talrijk: ziekte,overlijden, belet, onervarenheid die door alle partijen wordt geconstateerd”. (verslag van Reepinghen, Parl.St. Senaat, 1963 – 1964, nr.60,p.231 – aangehaald in voormelde noot).
De rechtsleer voegt daar aan toe:
– onregelmatigheid van het neergelegd verslag;
– onbekwaamheid van de eerste deskundige;
– omdat opmerkingen van zeer bekwame tegenexperten twijfel laten over de juistheid van het eerste verslag.
“ Het volstaat natuurlijk niet dat het verslag van de gerechtelijke deskundige het voorwerp is van kritiek, opdat de rechter zijn vertrouwen zou verliezen in de deskundige die hij aanstelde. Doch de aard van de kritiek en het aanzien en de bekwaamheid van de tegenexpert kunnen de rechter ertoe bewegen de tegenstrijdige standpunten van deze vakmensen nader te laten onderzoeken” ( André CLOQUET, Deskundigenonderzoek, APR. 1988, p.145 – 146 nr. 429 – 431
* * *
Indien het slachtoffer van het ongeval meent dat een expertise onaanvaardbaar is, dan wordt best raad ingewonnen bij een advocaat, specialist in de materie letselschade.
In beginsel is de expertise tegensprekelijk. Sommige deskundigen passen nog het oude principe toe dat in strafzaken met burgerlijke belangen niet alle betrokkenen de expertise mogen bijwonen. Het Hof van Cassatie heeft op 08 februari 2000 anders beslist.(R.W. 2000 – 2001, 238).
“Wanneer in strafzaken een door een vonnisgerecht bevolen deskundigenonderzoek uitsluitend burgerlijke belangen betreft, zijn de regels voorzien door art.962 Ger.W. en volgende toepasselijk”. De auteur bedoelt hier dat niet het strafwetboek maar het privaatrechtelijk regime van het Ger.W van toepassing is. Dit verleent meer waarborgen aan het slachtoffer en de dader om op tegensprekelijke manier in de expertise te worden betrokken. Het is aangewezen de advocaat de expertise te laten bijwonen, behalve het geneeskundig onderzoek.
“De argumenten die in het verleden werden aangevoerd om de toepassing van de bepalingen van het Ger. W. af te wijzen, kunnen niet langer beschouwd worden als rechtsbeginselen in de zin van art.2 Ger.W. …
De rechtsbeginselen die … de toepassing van het Ger.W. uitsloten, kunnen hier dan ook niet meer gelden”.
Zie hierover: P. DUINSLAGER, Het probleem van het contradictoire karakter van het deskundigenonderzoek in strafzaken, R.W., 2000 – 2001, 231.
Voorbeelden:
In rechtspraktijk komen dergelijke problemen vooral voor in zaken van seksuele schade. Sommige deskundigen gaan uit schroom bepaalde vragen uit de weg. Alhoewel de expert verplicht is om te antwoorden op “nuttige vragen”, zijn bepaalde deskundigen niet geneigd om problemen te behandelen. Het slachtoffer kan klagen over een gebrek aan libido, gemis aan seksuele prestaties, geen orgasme. Vooral de experten van de “ancienne école” verschuilen zich achter de afwezigheid van voldoende medisch documentatie in dergelijke materie. Inderdaad is er weinig literatuur over gebrek aan orgasme ten gevolge van een trauma. Het is moeilijk om desbetreffende schade te vertalen in percentages. Hier ligt dan nog een grote weg open voor publicisten in medico-legale vraagstukken.
Hetzelfde kan worden gezegd in zake vermindering van huwelijkskansen. Tegenwoordig kan het woord seks, lust, het onderwerp lustbeleving, erectie probleem, impotentie, libido een element van schade betekenen. ‘Niet meer kunnen’ is een element van verlies van lichamelijke integriteit. Impotentie, angst voor seksuele prestatie, zijn onderwerpen die gerechtsexperten vaak uit de weg gaan.
Opgesteld op basis van geciteerde rechtsleer, congresteksten, syllabi seminaries, cursus gerechtelijke geneeskunde, syllabus voor mijn studenten. In datum van 03.01.2005.
Advocatenkantoor Ward Van Loo